वेगवान मराठी / धिरेंद्र कुलकर्णी
नागपूर, 25 नोव्हेंबर 2024 – Soybean prices भारतामध्ये सगळ्यात जास्त सोयाबीन पिकवण्यामध्ये प्रथम क्रमांक मध्य प्रदेश नंतर महाराष्ट्राचा लागतो. महाराष्ट्रामध्ये मोठ्या प्रमाणात सोयाबीनची लागवड केली जाते. एक काळ होता महाराष्ट्रामध्ये सोयाबीन पिकत नव्हती मात्र आता महाराष्ट्रातल्या अनेक जिल्ह्यांमध्ये सोयाबीनचे मुख्य पीक घेतले जाते.
विधानसभा निवडणुकीच्या काळात सोयाबीनच्या दराचा मुद्दा चर्चेत राहिला. लोकसभा निवडणुकीप्रमाणेच ‘सोयाबीन फॅक्टर’ सत्ताधारी पक्षासाठी डोकेदुखी ठरू शकतो का, असे प्रश्न उपस्थित केले गेले. विशेष म्हणजे, निवडणुका संपल्याबरोबर, सोयाबीनची किंमत, जी ₹4,000 च्या खाली गेली होती, ,
यावर्षी विक्रमी सोयाबीन लागवड
या वर्षी, राज्यात सोयाबीनची विक्रमी पेरणी झाली असून, एकूण खरीप पीक क्षेत्राच्या 34% क्षेत्राचा समावेश आहे. बंपर पीक येण्याची अपेक्षा होती. सोयाबीनसाठी किमान आधारभूत किंमत (MSP) ₹ 4,892 प्रति क्विंटल ठेवली असताना, सुरुवातीच्या बाजारभाव या हमीपेक्षा कमी आहेत. निवडणुकीनंतर शेतकरी एमएसपी खरेदी केंद्रांकडे वळू लागले आणि विविध बाजार समित्यांमधील व्यापाऱ्यांनी वाढीव दराने सोयाबीन खरेदी करण्यास सुरुवात केली.
सोयाबीनला चांगला भाव
विशेषत: चांगला दर मिळणाऱ्या पिवळ्या सोयाबीनसाठी बाजार समित्यांनी आता चढ्या भावाने सोयाबीनची खरेदी सुरू केली आहे.
राजकीय प्रचाराचा मुद्दा म्हणून सोयाबीन
निवडणुकीच्या काळात सोयाबीनचे भाव हा विविध राजकीय पक्षांच्या प्रचाराचा प्रमुख विषय बनला होता. राजकीय जाहिरातींमध्येही हा मुद्दा ठळकपणे दिसत होता. एका निवडणूक रॅलीत, देवेंद्र फडणवीस यांनी शेतकऱ्यांना सोयाबीनसाठी प्रति क्विंटल 6,000 रुपये मिळावेत यासाठी एमएसपी-लिंक्ड भावांतर योजना लागू करण्याचा त्यांचा मानस जाहीर केला. या विषयाला विशेषत: मराठवाडा आणि विदर्भात महत्त्व प्राप्त झाले.
बाजारपेठेत सोयाबीनची आवक घटली
पश्चिम विदर्भातील सोयाबीनची सर्वात मोठी बाजारपेठ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या वाशिम कृषी उत्पन्न बाजार समितीमध्ये साधारणपणे दररोज ७,००० ते ८,००० क्विंटल सोयाबीनची आवक होते. तथापि, आवक आता 3,000 ते 3,500 क्विंटलपर्यंत घसरली आहे, ज्यामुळे बाजारातील गतिशीलता बदलल्याचे संकेत मिळत आहेत.
सोयाबीनच्या किमतीत निवडणुकीनंतरच्या वाढीमुळे शेतकऱ्यांना तात्पुरता दिलासा मिळाला आहे, परंतु किंमत आणि खरेदी यासंबंधीचा वाद हा शेतकरी आणि धोरणकर्ते दोघांसाठीही एक गंभीर मुद्दा आहे.
सोयाबीन उत्पादक शेतक-यांसाठी शुक्रवारी सोयाबीन ₹5,000 प्रति क्विंटलच्या पुढे गेली त्यामुळे 4000 हजाराच्या दराने सोयाबीन विक्री झालेल्या शेतक-यांना शिल्लक राहिलेली सोयाबीन मध्ये तब्बल 1000 हजारा रुपयांचा तोटा झाल्याने पुढील सोयाबीन विक्रीसाठी अश्या पल्लवित झाल्या आहे.
